Οι προσεγγίσεις του σχολείου για την ηλεκτρονική παρενόχληση

Η αποτελεσματική εκπαίδευση και συνειδητοποίηση των θεμάτων μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των κινδύνων και να παρέχει μια ανοικτή κουλτούρα όπου η παρενόχληση τέτοιου είδους να μπορεί ελεύθερα να αναφερθεί και να συζητηθεί, είτε λαμβάνει χώρα στο σχολείο ή αλλού. Οι υποδείξεις και συμβουλές παρακάτω παρέχουν ένα καλό σημείο εκκίνησης για συζήτηση.

Οι μαθητές οφείλουν να ακολουθούν τις Πολιτικές Αποδεκτής Χρήσης του Διαδικτύου και των Σχολικών Εργαστηρίων Πληροφορικής. Τα σχολεία πρέπει να τις εφαρμόζουν για την αντιμετώπιση περιπτώσεων cyberbullying με τον ίδιο τρόπο που θα ασχοληθούν με όλες τις άλλες περιπτώσεις εκφοβισμού. Για το σκοπό αυτό το Υπουργείο Παιδείας έχει θεσμοθετήσει τα αρμόδια συλλογικά όργανα, τα οποία έχουν την ευθύνη της χάραξης πολιτικής και διαχείρισης του περιεχομένου που διακινείται μέσω του Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου και των υπηρεσιών του.

Το προσωπικό στα σχολεία μπορεί επίσης να γίνει στόχος ηλεκτρονικής παρενόχλησης, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας των προσωπικών πληροφοριών και της αντιμετώπισης φαινομένων προσβλητικού περιεχομένου online.

Συμβουλές για μαθητές

Απλές, κοινές λογικές προσεγγίσεις μπορούν συχνά να συμβάλλουν στην ελαχιστοποίηση των κινδύνων. Οι ακόλουθες υποδείξεις καλό είναι να τηρούνται:

Κρατήστε ιδιωτικές τις προσωπικές πληροφορίες! Διατηρούμε τις προσωπικές πληροφορίες ιδιωτικές ανά πάσα στιγμή. Αυτό περιλαμβάνει ονόματα, διευθύνσεις, φωτογραφίες δικές σας ή φίλων σας, διευθύνσεις ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, σταθερά ή κινητά τηλέφωνα, ονόματα σχολείων, συμμετοχή σε ομάδες, πληροφορίες για την οικογένεια και τους φίλους, και φυσικά τους κωδικούς πρόσβασης. Αν οι κακόβουλοι χρήστες δεν έχουν πρόσβαση σε αυτές τις πληροφορίες, δεν είναι σε θέση να κάνουν κατάχρηση.

Μην πιστεύετε όλα όσα διαβάζετε! Ακριβώς επειδή κάποιος σας λέει ότι είναι 15 δεν σημαίνει ότι λέει και την αλήθεια. Ακόμα και ενήλικες δεν μπορούν να αποφανθούν αν ένας πενηντάρης προσποιείται ότι είναι 15 ετών.

Χρησιμοποιείτε το netiquette (Network Etiquette) δηλ. κανόνες σωστής συμπεριφορά στο διαδίκτυο. Να συμπεριφέρεστε στους άλλους online, όπως θα κάνατε στην πραγματική ζωή. Αν κάποιος σας αντιμετωπίζει με αγένεια, ή είναι απότομος, μην απαντάτε. Οι πιθανότητες είναι ότι ο «νταής» θα δει ότι δεν έχει αποτελέσματα και θα σταματήσει τα προσβλητικά μηνύματα. Αν όχι, και τα καταχρηστικά μηνύματα συνεχίζονται, ζητήστε βοήθεια από έναν έμπιστο ενήλικα.

Ποτέ μην ανοίξετε ένα μήνυμα από κάποιον που δεν γνωρίζετε.
Διαγράψτε περίεργα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή μηνυμάτων κειμένου από τους ανθρώπους που δεν γνωρίζετε. Σε περίπτωση αμφιβολίας, ζητήστε συμβουλές από έναν έμπιστο ενήλικα.

Σε περίπτωση που δεν σας φαίνεται ή δεν αισθάνεστε καλά, πιθανώς έτσι είναι. Εμπιστευτείτε το ένστικτό σας. Αν δείτε κάτι στο διαδίκτυο, ή λάβετε ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή μήνυμα κειμένου που σας κάνει να αισθάνεστε άβολα, κλείστε τον υπολογιστή ή το τηλέφωνο και ζητήστε συμβουλές από έναν αξιόπιστο ενήλικα.

Δεν χρειάζεται να είστε «πάντα συνδεδεμένοι» - αποσυνδεθείτε και κλείστε τον υπολογιστή. Δώστε στον εαυτό σας ένα διάλειμμα. Μην μείνετε online για πάρα πολύ καιρό. Περάστε περισσότερο χρόνο με την οικογένεια και τους φίλους σας.

Μην απαντάτε σε μηνύματα από online εκφοβιστές! Προστατεύστε τον εαυτό σας. Ακόμη και αν πραγματικά θέλετε να ανταπαντήσετε, αυτό είναι ακριβώς που επιδιώκουν οι «νταήδες». Θέλουν να ξέρουν ότι σας έχουν κάνει να ανησυχείτε και είστε αναστατωμένοι. Μην τους δίνετε αυτή τη χαρά.

Ποτέ μην κανονίσετε να συναντήσετε κάποιον που έχετε συναντήσει online.

Μην κρατάτε τους εκφοβισμούς για τον εαυτό σας. Δεν είστε μόνοι! Πείτε το σε έναν ενήλικα που γνωρίζετε και εμπιστεύεστε. Μπορούν να σας βοηθήσουν στην καταπολέμηση της ηλεκτρονικής παρενόχλησης.

Υπάρχουν αρκετές ιστοσελίδες που παρέχουν πληροφορίες και συμβουλές σχετικά με την παρενόχληση στο Διαδίκτυο. Η πιο ενδεικτική είναι η  SafeLine. Μέσω του safeline.gr μπορείτε να αναφέρετε τυχόν προβλήματα σε άτομα που μπορούν να αναλάβουν δράση. Μπορείτε να πάρετε τον έλεγχο φροντίζοντας να μην ανέχεστε προσβλητικό περιεχόμενο ή καταγγέλλοντάς το στους ιδιοκτήτες της ιστοσελίδας αν συναντήσετε τέτοιου είδους περιεχόμενο. Περιστατικά που θα μπορούσαν να είναι παράνομα πρέπει να καταγγέλλονται στις αρμόδιες αρχές. Ο δικτυακός τόπος παρέχει μια σειρά πληροφοριών σχετικά με την ασφάλεια, ενώ για καταγγελία παράνομης συμπεριφοράς ή παράνομου περιεχομένου υπάρχει η γραμμή 2811 391615 από τις 9:00 ως τις 16:00 (εργάσιμες μέρες).

Σχετική Νομοθεσία

Αν και δεν υπάρχει συγκεκριμένο ποινικό αδίκημα που ονομάζεται ηλεκτρονική παρενόχληση, οι δραστηριότητες μπορεί να είναι ποινικά αδικήματα βάσει του N. 3727/2008 και πιο συγκεκριμένα:

Άρθρο 337 παρ. 3 και 4 όπως αυτές προστέθηκαν με το άρθρο 3 παρ. 1 του Ν. 3727/2008. 
Η διάταξη αυτή (εφαρμόζεται και σε περίπτωση προσβολής της γενετήσιας αξιοπρέπειας μέσω κινητού τηλεφώνου), προβλέπει τα εξής:

Παρ. 3. Ενήλικος, ο οποίος μέσω διαδικτύου ή άλλου μέσου επικοινωνίας, αποκτά επαφή με πρόσωπο που δε συμπλήρωσε τα δεκαπέντε έτη και, με χειρονομίες ή προτάσεις ασελγείς, προσβάλλει την αξιοπρέπεια του ανηλίκου στο πεδίο της γενετήσιας ζωής του, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών. Αν η πράξη τελείται κατά συνήθεια ή αν επακολούθησε συνάντηση, ο ενήλικος τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών ετών.

Παρ. 4. Ενήλικος, ο οποίος μέσω διαδικτύου ή άλλου μέσου επικοινωνίας, αποκτά επαφή με πρόσωπο που εμφανίζεται ως ανήλικο κάτω των δεκαπέντε ετών και, με χειρονομίες ή προτάσεις ασελγείς, προσβάλλει την αξιοπρέπειά του στο πεδίο της γενετήσιας ζωής του, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους. Αν η πράξη τελείται κατά συνήθεια ή αν επακολούθησε συνάντηση με το εμφανιζόμενο ως ανήλικο πρόσωπο, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών ετών».

Προσέλκυση παιδιών για γενετήσιους λόγους

Άρθρο 348Β όπως αυτό προστέθηκε με το άρθρο 4 του Ν. 3727/2008. Η διάταξη αυτή η οποία συμβάλει στην αντιμετώπιση του φαινομένου Grooming αλλά και αποπλάνησης μέσω κινητού τηλεφώνου, ορίζει τα εξής:
«Όποιος με πρόθεση, μέσω της τεχνολογίας πληροφόρησης και επικοινωνίας, προτείνει σε ενήλικο να συναντήσει ανήλικο, που δε συμπλήρωσε τα δεκαπέντε έτη, με σκοπό τη διάπραξη σε βάρος του των αδικημάτων των παραγράφων 1 και 2 των άρθρου 339 και 348Α, όταν η πρόταση αυτή ακολουθείται από περαιτέρω πράξεις που οδηγούν στη διάπραξη των αδικημάτων αυτών, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών και χρηματική ποινή πενήντα χιλιάδων έως διακοσίων χιλιάδων ευρώ».

N. 3727/2008 (αρχείο pdf).